Vaak hebben uw kinderen reeds een mooi vermogen opgebouwd maar zijn het net uw kleinkinderen die aan het begin van hun carrière staan en nood hebben aan een financiële ruggensteun. Daarbij kan u beslissen om een deel van uw vermogen toe te kennen aan uw kleinkinderen. Dit is niet alleen financieel interessant voor hen maar kan ook fiscaal voordelig zijn. U kan dit op verschillende manieren doen.
Hieronder leggen we de focus op de regels in het Vlaams Gewest. Voor de andere gewesten zijn de regels iets afwijkend.
Bij leven een schenking doen aan uw kleinkinderen
U kan reeds tijdens uw leven een deel van uw vermogen doorschuiven naar uw kleinkinderen d.m.v. een schenking. Bij een schenking van roerend vermogen zoals effecten of gelden, heeft u de mogelijkheid om de schenking met een bankgift te laten plaatsvinden en aldus geen schenkbelasting te betalen. U dient dan wel rekening te houden met de risicoperiode van drie jaar: indien u komt te overlijden binnen de drie jaar na de schenking, zal er alsnog erfbelasting verschuldigd zijn op de geschonken tegoeden. Die risicotermijn kan afgekocht worden door de bankgift alsnog te registeren aan 3% schenkbelasting, ofwel direct nadat de bankgift heeft plaatsgevonden, ofwel in de loop van de drie jaar na de bankgift.
U moet er wel mee rekening houden dat een schenking definitief is en in principe onherroepelijk. Hier geldt het principe ‘gegeven is gegeven’. Door de schenking vermindert uw vermogen waardoor uw kinderen bij uw overlijden minder erfbelasting zullen moeten betalen.
De opmaak van een testament met uw kleinkinderen als begunstigden
De tarieven van de erfbelasting zijn progressief. Een erfgenaam in rechte lijn die meer dan € 250 000 erft aan roerend vermogen, zal op het deel boven de € 250 000 27% erfbelasting verschuldigd zijn. Door uw vermogen te spreiden, niet alleen over uw kinderen maar ook over uw kleinkinderen, zal er minder erfbelasting verschuldigd zijn.
Een testament heeft, in tegenstelling tot de schenking, pas uitwerking bij uw overlijden waardoor u tijdens uw leven nog de vrije beschikking blijft behouden over uw vermogen.
Wat is het belang van de grens van € 12.500?
Indien een kleinkind een bedrag tot € 50 000 van u ontvangt, zal dat kleinkind een belastingvermindering genieten. Door het deel voor uw kleinkind te beperken tot € 12 500 (per kleinkind en per grootouder) zal uw kleinkind zelfs geen erfbelasting verschuldigd zijn.
Voor een schenking betekent dit dat er steeds tot € 12 500 belastingvrij kan geschonken worden met een niet-geregistreerde bankgift, zelfs indien u binnen de drie jaar na de bankgift overlijdt. In dit geval moet de schenking alsnog aangegeven worden, maar zal uw kleinkind geen erfbelasting verschuldigd zijn gezien het bedrag kleiner was dan € 12 500.
Wat als u niets geregeld heeft voor de kleinkinderen?
In dat geval kunnen uw kinderen zelf beslissen om uw nalatenschap, geheel of gedeeltelijk te laten toekomen aan hun eigen kinderen (uw kleinkinderen).
Uw kinderen kunnen beslissen om uw nalatenschap te verwerpen. Dit is een alles of niets gegeven: bij een verwerping, erven de kinderen zelf niets en gaat hun volledige erfdeel naar hun eigen kinderen. Fiscaal wordt ieder kleinkind op zijn eigen erfdeel belast. Als er meerdere kleinkinderen zijn, wordt de erfbelasting verspreid over meer erfgenamen en zal dit zorgen voor een vermindering van de erfbelasting.
Een alternatief voor de verwerping van de nalatenschap is de gedeeltelijke erfenissprong, ook wel de “doorgeefschenking” genoemd. In die situatie aanvaarden uw kinderen in eerste instantie uw nalatenschap en betalen zij ook de erfbelasting. Vervolgens beslissen zij om binnen het jaar na uw overlijden het geheel of een deel van die goederen door te schenken aan de kinderen. Uw kinderen beslissen zelf welke goederen zij willen doorschenken. Op die schenking zal dan geen of minder schenkbelasting verschuldigd zijn, op voorwaarde dat de schenking via notariële akte plaatsvindt.
Opgelet voor de reserve van uw kinderen
Zowel bij het testament als bij een schenking in het voordeel van uw kleinkinderen, moet u rekening houden met het reservataire deel van uw kinderen. Sinds de hervorming van het erfrecht in 2018 moeten uw kinderen samen minstens de helft van uw vermogen ontvangen. Als uw kleinkinderen door een testament of schenkingen meer dan de helft van uw vermogen krijgen, kunnen uw kinderen hun tekort opeisen. Indien uw kinderen akkoord zijn met het overschrijden van de reserve, kan een erfovereenkomst u de zekerheid bieden dat de kinderen hun reserve nooit zullen opeisen.
Conclusie
Er zijn diverse manieren om de kleinkinderen een financieel duwtje in de rug te geven. Zoals bij alle vormen van vermogensplanning wordt dit best individueel afgestemd op uw persoonlijke situatie. Wij begeleiden u daar graag verder bij.