Je effectenportefeuille schenken aan je kinderen: hoe pak je dat aan?

Successieplanning was vroeger moeilijk bespreekbaar. Maar dat verandert, merkt Dominique De Schutter. Als Tax & Legal Advisor bij Dierickx Leys Private Bank geeft ze cliënten raad over hoe ze hun vermogen kunnen doorgeven aan hun naasten. ‘Successieplanning is geen fijn onderwerp. Maar het is enorm belangrijk en het kan veel problemen voorkomen. Dat begrijpen onze cliënten steeds beter’, zegt ze.

Dierickx Leys Private Bank adviseert haar cliënten over het beheer van hun roerend vermogen, vaak een effectenportefeuille. Schenkingen spelen daarin een grote rol. Enkele veelgestelde vragen op een rijtje.

Ja, dat wordt vaak gedaan. ‘Je kan bijvoorbeeld vruchtgebruik houden zolang je leeft. Bij een effectenportefeuille betekent dit dat je die als schenker zelf blijft beheren en de vruchten (dit zijn de interesten en de dividenden) ontvangt, legt De Schutter uit. Ouders koppelen een gift soms ook aan de voorwaarde om het geld buiten de huwelijksgemeenschap van hun kind te houden. ‘Ze willen vaak dat hun gift eigen vermogen van de kinderen blijft’, klinkt het. ‘Er zijn heel wat verschillende voorwaarden mogelijk. Wat de ideale formule is, hangt af van de concrete situatie, aldus De Schutter. Het is dus belangrijk op voorhand je wensen goed door te spreken met je adviseur.

Dat kan niet. ‘We krijgen die vraag regelmatig. Ouders willen dat hun kinderen leren werken voor hun geld, niet dat ze al beginnen inschatten wat de erfenis zal zijn. Maar een schenking is een contract. De ontvangende partij moet die formeel aanvaarden’, vertelt De Schutter.

Gegeven is gegeven: dat is de algemene regel. Een schenking kan je doorgaans niet terugdraaien. Toch zijn er enkele uitzonderingen. ‘Een schenking tussen echtgenoten kan altijd herroepen worden, zelfs als de begunstigde partner al overleden is. Daardoor is het een ideaal instrument voor successieplanning’, legt De Schutter uit. Ook als de ontvangende partij zich niet houdt aan de voorwaarden, kan de schenker de gift terugeisen. Dat moet via de rechtbank gebeuren. Overlijdt de begiftigde eerder dan de schenker, dan kan voorzien worden dat de schenking zonder kosten terugvloeit.

Het erfrecht is duidelijk: minstens de helft van je vermogen is voorbehouden voor de kinderen, waarbij elk kind een gelijk deel van die helft moet krijgen. Over de andere helft kan je vrij beslissen, en er dus voor kiezen om die aan één kind te geven als extra. Maar je kan ook bij leven al een groot deel wegschenken. ‘Tijdens je leven schenk je wat je wil aan wie je wil. Je kan dus alles naar één kind laten gaan’, licht De Schutter toe. Kinderen die zich daardoor benadeeld voelen, kunnen na het overlijden wel naar de rechtbank stappen om hun deel op te eisen. Om familieruzies na je overlijden te vermijden, kan je beter het voorbehouden deel van de kinderen respecteren.

Het is niet eenvoudig om in te schatten hoeveel geld je zelf nog nodig hebt. ‘We hebben daar geen vuistregel voor. Iedereen heeft zijn eigen levensstijl en uitgavenpatroon. Je kan ook een voorwaarde van levensonderhoud aan je schenking koppelen. Stel dat blijkt dat je te veel geschonken hebt – wat we absoluut proberen te vermijden – dan moeten de kinderen een deel gebruiken om hun ouders te onderhouden’, zegt De Schutter. Er kunnen ook andere voorwaarden aan de schenking worden toegevoegd om de schenker voldoende comfort te bieden.

Dat kan. ‘Roerende goederen zoals een effectenportefeuille kan je schenken aan 0 procent. Maar voor Vlaanderen is het zo dat er wel successierechten betaald moeten worden als de schenker binnen de drie jaar overlijdt. Laat je de bankgift registreren, dan betaal je 3 procent en hoef je geen rekening te houden met die driejaarstermijn’, weet De Schutter. Laat je goed informeren, want deze risicotermijn verschilt per gewest.

Een bankgift is meer dan een overschrijving. Je moet ze ook documenteren. ‘Het start met een aangetekende intentiebrief van de schenkers aan de begiftigden, waarin omschreven wordt wat er geschonken wordt en aan welke voorwaarden. Daarna volgt de effectieve overschrijving. Ten slotte wordt er een bewijsdocument van de gift opgemaakt, een contract tussen de twee partijen. Optioneel kan je daarna de gift registreren en de schenkbelasting betalen’ zegt De Schutter.

Gelegenheidsgeschenken worden niet belast en er ligt geen wettelijke bovengrens vast. ‘Algemeen hanteert men de regel dat je per jaar één procent van je vermogen op die manier mag wegschenken, verdeeld over alle begunstigden. Dat hoeft niet via een envelopje, het mag ook overgeschreven worden. Zet dan wel ‘gelukkige verjaardag’ of ‘gelukkig nieuwjaar’ in de mededeling. En gebruik je gezond verstand: overdrijf niet’, geeft De Schutter nog mee als tip.

Dominique De Schutter, Tax & Legal Advisor bij Dierickx Leys Private Bank

Successieplanning is geen fijn onderwerp. Maar het is enorm belangrijk en het kan veel problemen voorkomen. Dat begrijpen onze cliënten steeds beter.

Dierickx Leys Private Bank adviseert haar cliënten over het beheer van hun roerend vermogen, vaak een effectenportefeuille. Schenkingen spelen daarin een grote rol.

Meer weten? Download hier onze brochure Successieplanning.

Deze partner content is ook terug te vinden op www.tijd.be.