‘Optimisme is een morele plicht’. Dat filosofische motto uit de 18de eeuw is ook de titel waaronder Marion Debruyne, decaan van Vlerick Business School, een hoopgevend overzicht maakte tijdens de Dierickx Leys Private Bank Outlook 2023. Aanknopingspunten genoeg voor een inspirerend interview over leiding geven, ondernemen en investeren in tijden van permacrisis.
Optimisme is een morele plicht, stelde Kant al in de 18de eeuw. Vanwaar uw keuze voor die titel vandaag?
Marion Debruyne: “Omdat het een persoonlijk credo is. Iets om in te geloven. Ook buiten de huidige
context. Zelf heb ik dit credo altijd gehad in het leven. Optimisme is de drijvende kracht achter elke verandering, want als je niet gelooft dat het ook beter kan, ga je geen initiatief nemen. Als je enkel focust op bedreigingen, onderneem je maar weinig. Of wordt het negatieve op den duur een self-fulfilling prophecy.
Optimisme is een uitdaging in tijden waarin zoveel aan de hand is: geopolitieke spanningen, oorlog, inflatie, vragen rond de economie, de wereldwijde pandemie die we hebben overleefd, klimaatkwesties, enzovoort. Niet toevallig werd permacrisis het Britse woord van het (niet zo vrolijke) jaar 2022. Het vertolkt in elk geval het overheersende gevoel. Daarom mogen we niet verglijden in pessimisme. Zeker voor leiders, ondernemers en investeerders is het belangrijk dat zij het licht aan het einde van de tunnel blijven zien. Ondanks alles merken we in the big picture toch ook wel enorm veel vooruitgang.”
Wat is de belangrijkste les die we uit de coronacrisis kunnen halen?
“Samengevat zijn het er twee, denk ik.
Les één: dankzij de coronacrisis hebben we ervaren hoe verweven economie en maatschappij met elkaar zijn. Voor mijn generatie was dat echt wel de eerste keer. Wanneer de maatschappij stilvalt, valt ook de economie stil. En omgekeerd. We staan niet vaak stil bij die wederzijdse afhankelijkheid die toch vanzelfsprekend is. Nu zijn we er met onze neus op gedrukt.
In het verlengde daarvan zien we een langetermijn-tendens: de vraag wat jij bijdraagt aan de maatschappij wordt dringender gesteld. De jongere generaties zijn in verhouding (veel) gevoeliger voor het antwoord dat je daarop geeft als bedrijf of merk.
En les twee: had je vooraf gezegd, we gaan de maatschappij op grote schaal stilleggen en nadien weer opstarten, dan zou iedereen gedacht hebben: dat lukt nooit! Goed nieuws: het is ons wel gelukt.”
Wat zijn de sleutels tot herstel?
“Die zitten vervat in de grote tendensen voor onze economie: digitalisering, duurzaamheid en innovatie. Tendensen waarop je kunt meesurfen, maar ook méér doen. Ze zijn niet nieuw, maar wel versneld. Ze tonen vooral in welke richting de ‘transitie naar wat kan’ zou kunnen verlopen. Voor het herstel gaat het er niet om de klok terug te draaien, ‘back to normal’ zoals we vaak horen. Nieuwe mogelijkheden zien én benutten, dat is de kunst.
We moeten nieuwe mogelijkheden benutten om naar iets beters te springen.
Vóór de crisis waren we al overtuigd dat digitalisering de juiste weg is. Nu beseffen we het pas echt: hoe hadden we de wereldwijde coronacrisis in godsnaam overleefd zónder?”
Innovatie verlegt de grenzen van wat mogelijk is. Maar zijn dit wel goede tijden voor innovatie?
“Ja, toch wel. Maar sommigen willen terug naar hoe het vroeger was. Terugplooien op het bekende en het beproefde. Ik merk dat bijvoorbeeld in gesprekken over hybride werken. Ook in debatten over duurzaamheid. Sommigen zien er vooral groeibeperkingen in. Maar je kan het ook op een andere manier bekijken en voor innovatie gaan. In duurzaamheid zitten nog heel veel opportuniteiten.
Zit er in optimisme ook wat naïviteit? Sowieso. Maar de unicorns van de toekomst zijn groen. Ook in hun businessmodellen. Denk maar aan EnergyVision, Ekopak, Too Good to Go enzovoort.
De volgende golf van snelgroeiende bedrijven is sustainable.
In digitalisering beleven we ondertussen al de vierde golf. Daar staat AI centraal. Die golf weerspiegelt zich ook in onze innovaties, zoals onze nieuwe research centers Metaverse en Web3.”
Wie leiding geeft, krijgt te maken met tegenstellingen en keuzes. Hoe zit dat vandaag?
“Het zijn bekende paradoxen, in feite tegenstellingen die moeilijk op te lossen zijn en die constant terugkomen. De tegenstelling tussen fysiek en digitaal, wendbaar en weerbaar, shareholder en stakeholder en last but not least, performance (of profit) en purpose.
Bijvoorbeeld? Weerbaarheid, ‘resilience’, werd na de pandemie een van de meest populaire managementthema’s. Maar ook wendbaarheid/flexibiliteit blijft even belangrijk. In tijden van onzekerheid gaan we beslissingen en investeringen uitstellen. Net dan kan het goed zijn om counter-cyclisch te bewegen.
Om die paradoxen op te lossen, is ‘out of the box’ denken dé sleutel. Connecting the dots kan je op veel verschillende manieren.
Om uit een paradox te geraken zijn creativiteit en innovatie dé sleutels.”
Wat is de rode draad in die ‘signs of the times’? Dat is de verwevenheid tussen economie en maatschappij. Hoe authentiek is een bedrijf of merk? Daarop word je afgerekend.
Bron: slide uit de presentatie ‘Optimisme is een morele plicht’ van Marion Debruyne tijdens het Outlook 2023 evenement.
Hoe doen we het op vlak van onderzoek en ontwikkeling?
“Werken aan innovatie is over het algemeen nog een werkpunt. Maar sommige van onze bedrijven scoren daarin heel sterk. Met een investeringsgraad van 3,52 procent (publiek en privé) van het Bruto Nationaal Product in Onderzoek & Ontwikkeling is België een koploper in Europa. Iets minder makkelijk is het vervolgens omzetten van Onderzoek & Ontwikkeling in innovatie. Maar realisme is geboden: 90 procent van innovaties faalt. Maar er is geen alternatief want stilstaan is achteruitgaan.”
‘Visie rendeert’ is het credo van Dierickx Leys Private Bank. In hoeverre is dit ook uw boodschap?
“Optimisme is een morele plicht vertolkt datzelfde credo helemaal. En inderdaad, vision pays off. Ik denk dat het hoe dan ook goed is om purpose en profit te verenigen. Het impliceert in elk geval een langetermijnvisie. Bepalen wat de functie, rol en bijdrage is van je bedrijf voor de samenleving, biedt hoe dan ook rust. En dat rendeert.
Het eigen credo van de Vlerick Business School vat het goed samen: Vlerick challenges you to live your dream, learn continuously and take the leap with confidence.”
Nog een laatste vraag. Bent u geïnteresseerd in het beursgebeuren, een actieve belegger?
“Ja. En nee. Geïnteresseerd in het bedrijfsgebeuren ben ik zeker. Maar ik ben zelf niet actief bezig met de
beurzen en beleggen. Dat laat ik graag over aan anderen die daarvoor meer tijd hebben.”
***
Wie is Marion Debruyne?
• Decaan, Full Professor en partner aan Vlerick Business School
• Assistant Professor aan de Goizueta Business School - Emory University, VS (2002-2005)
• Gastonderzoeker Kellogg Graduate School of Management - Northwestern University, VS (2001-2002)
• Visiting Doctoral Fellow aan de Wharton School - Universiteit van Pennsylvania, VS (2000-2001)
• Doctor in de Toegepaste Economische Wetenschappen, Universiteit Gent
• Masters in Marketing, Vlerick Business School
• Master in Burgerlijk Ingenieur, Universiteit Gent
Als ingenieur met een achtergrond in marketing was ze altijd al geprikkeld om de impact van technologie en innovatie op handelsmarkten te begrijpen. Haar research richt zich op de uitdagingen voor bedrijven bij fundamentele verschuivingen in de industrie en haar werk is gepubliceerd in talrijke gerenommeerde academische tijdschriften. In 2015 won Marion met haar boek Customer Innovation de CMI Management Book Of The Year-award in de categorie Innovation and Entrepreneurship. Ze schreef onlangs samen met professor Katleen De Stobbeleir een nieuw boek, Making Your Way.
Sinds 2015 is Marion decaan van Vlerick. Voor ze haar huidige functie opnam, was ze directeur van de Mastersopleidingen. Ze kan bovendien rekenen op een uitgebreide ervaring in managementopleidingen en ze gaf les in opleidingen op maat voor bedrijven in diverse sectoren, van farma en gezondheidszorg tot financiële dienstverlening.
Naast haar academische werk is Marion onafhankelijk bestuurder in de raden van bestuur van Ackermans & Van Haaren, Guberna en Kinepolis.
https://www.vlerick.com/nl/zoek-professoren-en-experts/marion-debruyne
Nog geen reacties
Laat ons weten wat jij denkt.